Lắc ru, xốc nựng con: Yêu thương không khoa học

Chúng ta có thói quen tung hứng, nựng lắc con khi vui đùa và cũng có lần “dỗ nín” đứa trẻ bằng rung nựng, ru ầu ơ, thậm chí còn xốc lắc, tát dọa để răn đe khi trẻ làm nũng, chướng nghịch… Trong thơ văn, người ta thi nhau ca tụng sự đong đưa của cái nôi, cái võng… Ngược lại trong y học, các bác sĩ, điều dưỡng nhi khoa kinh nghiệm lại rất sợ và khuyến cáo không nên có các động thái rung nựng, xốc lắc này.

Rung nôi, xốc lắc có hại cho trẻ con!

Hội chứng “trẻ bị lắc” (Shaken Baby Syndrome, SBS) còn gọi “tổn thương não lạm dụng” (Abusive Head Trauma, AHT) là một hội chứng bệnh lý cũng hay gặp, nhưng thường bị bỏ sót qua vì không được chú ý, kể cả các bác sĩ chuyên nhi.

Tuy chưa có thống kê chính xác, nhưng theo các chuyên gia của CDCP (Center for Disease Control and Prevention) thì tần suất bị chết do hội chứng “trẻ bị lắc” đến khoảng 2.000 đứa trẻ hằng năm ở Mỹ.

Hội chứng trẻ bị lắc SBS này thường gặp ở trẻ dưới 2 tuổi, nhiều nhất là từ sơ sinh cho đến 8 tháng. Hai đặc điểm cơ thể học ở độ tuổi này là: (1) khối cơ cổ rất yếu, chưa đủ sức giữ vững cái đầu và (2) đầu đứa trẻ khá lớn và nặng so với toàn thân, đầu chiếm đến một phần tư cơ thể, khối não chưa phát triển gì nhiều lại nằm trôi nổi trong môi trường dịch não tuỷ bao bọc chung quanh.

Khi bị lắc rung mạnh, đặc biệt khi bị “tung hứng”, quay “vòng vòng” quá mức, khối não sẽ di chuyển theo quán tính vật lý và có thể va đập vào hộp xương sọ với những hậu quả là não bị sưng phù, áp lực nội sọ tăng lên và tổn thương các mạch máu lớn nhỏ của não…

Những tổn thương này khi đã xảy ra, chắc chắn sẽ để lại nhiều di chứng thần kinh lâu dài sau này cho đứa trẻ, nhẹ có thể là chậm phát triển tinh thần, mất khả năng nói năng, học tập… nặng hơn có thể xuất huyết võng mạc mắt và có thể gây giảm thị lực hoặc mù, điếc, liệt thần kinh, co giật, thậm chí đã có trường hợp trẻ bị tử vong.

Những dấu hiệu báo động

Những tổn thương thần kinh và mạch máu do rung lắc thường kín đáo, nên khó phát hiện ra ngay, cũng có khi đứa trẻ không có biểu hiện gì dù có tổn thương thật sự.

Tùy theo mức độ nặng nhẹ của tổn thương, những dấu hiệu của bệnh sẽ xuất lộ khác nhau: (1) nhẹ đứa trẻ sẽ giảm linh hoạt, lờ đờ, ngủ gà ngủ vịt, không mỉm cười, (2) nặng hơn trẻ sẽ không nhìn thấy, co giật, nôn mửa (3) trầm trọng trẻ sẽ ngừng thở, tím tái, hôn mê… nếu không cấp cứu kịp trẻ có thể tử vong. Cần nhanh chóng nếu phát hiện những dấu hiệu này để kịp thời cứu đứa trẻ.

Ý kiến của những chuyên gia về nằm nôi, xốc lắc

Rất nhiều chuyên gia về nhi không đồng tình với việc chăm sóc con bằng nôi, võng thông thường và lên án mạnh việc xóc lắc trẻ nhỏ:

Theo GS.TSKH Nguyễn Thu Nhạn, Phó Chủ tịch Hội Nhi khoa Châu Á, Chủ tịch Hội Nhi khoa Việt Nam hiện nay dù chưa có công trình khoa học chứng minh việc nằm nôi có ảnh hưởng đến phát triển thần kinh đứa trẻ, nhưng nếu ru lắc, xốc bế mạnh có thể làm giao đông mạnh não, trẻ sẽ bị “say” thăng bằng.

PGS.TS Ninh Thị Ứng, Trưởng Khoa Thần kinh, Viện Nhi TƯ nhận định, trẻ em dưới 1 tuổi không nên nằm nôi vì não chưa phát triển hoàn chỉnh, chưa ổn định trong hộp sọ.

 TS.BS Nguyễn Công Nghĩa, BV Phụ Sản Hà Nội, hội chứng trẻ bị lắc rất khó nhận biết nếu không khám kỹ lưỡng, nhưng phòng bệnh lại rất đơn giản.

Để khỏi bị “hội chứng trẻ bị lắc”

Như tên gọi, hội chứng trẻ bị lắc là hậu quả của việc lắc xốc quá nhanh, quá mạnh và đột ngột cái đầu đứa trẻ. Cho nên để ngăn ngừa “hội chứng trẻ bị lắc” cần tránh những động tác xốc lắc, giật mạnh làm thay đổi đầu đứa trẻ một cách đột ngột như: (1) bế thốc ngược, (2) xốc vác trẻ gấp gáp, vội vàng, (3) tung hứng trẻ thái quá (4) tát tai, (5) đánh đá trẻ vào đầu mặt.

Người lớn, bố mẹ, người vú em, nuôi dạy trẻ cần lưu ý khi chơi đùa với trẻ đừng vì quá vui, quá giận, mất bình tĩnh, dễ gây những động tác xốc lắc quá trớn, bạt tai đứa trẻ vô tình gây ra hội chứng bị lắc (SBS) có hại cho phát triển thần kinh trẻ em.

TS.BS Trần Bá Thoại

Tình yêu 'lồng ấp' của cha mẹ Việt

Nhiều người không khỏi "thấy buồn và thấy thương" khi nhìn cậu học sinh này ngồi yên để phụ huynh đẩy, trong bức ảnh của một facebooker chụp chiều tối ngày 15/9 khi Sài Gòn mưa lớn. Bức hình nhận được hàng trăm lượt like, bình luận và chia sẻ trên nhiều trang mạng.

Người đồng cảm cho rằng đó là hành động bình thường của cha mẹ vì ai cũng thương con. Người thì băn khoăn, cha mẹ đã lo lắng và nuông chiều con thái quá, tạo điều kiện cho con không biết làm gì và bất hiếu.

Cậu con lớn tướng ngồi yên trên xe cho phụ huynh gồng mình dắt qua vùng nước lội - Ảnh: Quy Coc Tu.

Nickname Hoài Phương trên một diễn đàn nhận xét: "Có nhiều gia đình do nuôi con quá kỹ, sợ cái này, sợ cái kia nên lúc nào cũng kè kè bên con. Cũng vì thế mà nhiều bạn bị hội chứng công tử bột, không thể tự làm gì hết, không biết chạy xe vì mẹ lo con chạy xe ngoài đường nguy hiểm nên không cho, không biết chủ động làm việc gì hết, có thể gọi là khờ. Mình có đứa bạn học xong phổ thông không biết chạy xe, không dám tự một mình qua đường, không phải vì nó bệnh gì hết, nó cao to và học rất giỏi là khác nhưng nó lại thiếu kinh nghiệm sống khi ra đời vì gia đình quá khắt khe, bao bọc con quá kỹ".

Thường xuyên có các cuộc khảo sát nghiên cứu cũng như tư vấn các vấn đề gia đình và nuôi dạy con, thạc sĩ - bác sĩ Nguyễn Lan Hải (cố vấn chuyên môn của Hội quán các bà mẹ) nhận xét rằng: "Người Việt Nam có tuổi thơ dài nhất thế giới" vì cha mẹ quá bao bọc con. Không chỉ bao bọc khi con còn nhỏ, mà khi con đã trưởng thành, cha mẹ vẫn can thiệp vào cuộc sống của con từ những chuyện lớn như cưới vợ gả chồng, xây nhà mua đất đến rất nhiều việc cỏn con khác như đi chơi, ăn uống hàng ngày".

Tiến sĩ Vũ Thu Hương (giảng viên khoa Tiểu học trường đại học Sư phạm Hà Nội) đưa ra nhiều ví dụ về sự bao bọc này:

Ở tuổi mầm non, cha mẹ không cho con làm bất cứ việc gì. Trong khi nhiều trẻ em nước ngoài đã tập ăn bốc từ 7, 8 tháng tuổi, một tuổi rưỡi đã tự xúc ăn thành thạo thì trẻ Việt vẫn được cha mẹ hay ông bà đút cho ăn đến 3-4 tuổi vì sợ không đút thì trẻ lười ăn, hay trẻ tự xúc thì làm bẩn, thu dọn còn mệt hơn. Nhiều cha mẹ vẫn xem tiêu chí cô có chăm đút cho con ăn không khi quyết định gửi con vào trường mầm non. 

Hình ảnh quen thuộc với trẻ tiểu học là con vung tay đi đằng trước, bố mẹ khệ nệ xách túi của mình và xách cặp cho con. Nhiều cha mẹ cầm cặp hộ con vì sợ cặp nặng, nhưng thực ra, trẻ em tiểu học Đức vẫn tự xách cặp dù cặp của bọn nhỏ khi chưa có sách cũng nặng 5 kg, với đầy đủ hộp cơm trưa, chai nước, áo mưa.

Khi con học cấp hai, hình ảnh những đứa trẻ đã cao to hơn cả bố mẹ ngồi sau xe để mẹ đèo là một minh chứng rõ cho sự bao bọc con của người Việt. Trong những ngày mưa, những cô cậu học sinh cấp 2 nặng 50 ký vẫn ngồi yên trên xe để bố, mẹ dắt bộ đẩy xe một mình trong nước không phải là quá hiếm.

Cấp ba, con đi thi, bố mẹ lo làm giấy tờ thủ tục cho con từ A đến Z. Ngày con thi, không chỉ đưa đón con, bố mẹ còn lo từng cái bút, tờ giấy, con sai số báo danh cũng gọi điện nhờ bố mẹ can thiệp.

Những hình ảnh cha mẹ song hành cùng con trong các buổi xét tuyển đại học năm nay thế này không phải là hiếm. Ảnh: VnExpress.

Khi con vào đại học, đã qua 18 tuổi nhưng bố mẹ vẫn thấy con chưa lớn. Tiến sĩ Vũ Thu Hương vẫn còn nhớ trường hợp một sinh viên năm ba của mình nằng nặc xin không được đi thực tế tại Sapa hai ngày vì “mẹ không cho đi”. Sau đó, vị phụ huynh này còn đến tận lớp, nhất định xin cho con ở nhà dù con sức khỏe bình thường, lực học giỏi. Cuối cùng, khoa phải đồng ý để sinh viên này làm bài tập lớn bù cho chuyến đi.

Khi con đi làm đã tự nuôi sống được mình, nhiều bố mẹ vẫn đích thân trực tiếp xin sếp cho con những việc nhỏ xíu như nghỉ phép.

Tiến sĩ Vũ Thu Hương cho rằng, thực ra, tâm lý bọn trẻ không thích được cha mẹ bao bọc kỹ quá. Trẻ sẽ cảm thấy hạnh phúc và tự hào khi được bố mẹ tin tưởng và giao trách nhiệm cho mình. Bà cho rằng bao bọc là thương con nhưng cũng là một biểu hiện của sự thiếu tin tưởng vào con. Cha mẹ bao bọc quá dễ dẫn con đến tâm lý ỷ lại người khác và sẽ khiến con gặp khó khăn khi ra đời. Những đứa trẻ được bao bọc, sau này nếu sang địa phận khác (tỉnh khác, nước khác), ở nhờ nhà họ hàng thường dễ gặp vấn đề với chủ nhà. Khi phải đi làm kiếm tiền, chúng sẽ luôn thấy mình vất vả, giống như đang bị sếp hành hạ. Bao bọc con quá chính là cha mẹ đã làm hạn chế khả năng vượt khó và vươn lên của con.

Mọi người vẫn hay nói: “Con cái luôn luôn bé trong mắt bố mẹ”, tiến sĩ giáo dục cho rằng, như thế là bố mẹ sai rồi. Lúc con mới sinh, có thể con yếu ớt, chưa biết làm gì, muốn gì cũng chỉ khóc. Tuy nhiên, con trẻ đã lớn rất nhanh, suy nghĩ của cha mẹ đã không theo kịp sự phát triển của con.

Có một câu chuyện buồn mà bà Hương vẫn còn nhớ. Một cậu học sinh cấp hai vốn được mẹ chăm bẵm, lo cho mọi thứ. Khi mẹ ốm, thay vì thương mẹ, cậu ta hậm hực, tại sao mẹ lại ốm để không ai nấu cơm cho mình. Sự bao bọc của mẹ đã vô tình khiến đứa trẻ ích kỷ và không trưởng thành trong suy nghĩ, tình cảm.

Kim Kim

Căn bệnh tưởng như giả vờ của người công nhân

Một triệu chứng bệnh lần đầu được biết 

Nam bệnh nhân nằm trên băng ca tỉnh táo thoải mái nói chuyện với đồng nghiệp, trong khi mới vài phút trước kíp bác sĩ trực cấp cứu được cảnh báo ca bệnh nan giải. 

• Hysteria - bệnh của người nhân cách yếu / Nhận biết kịp thời động kinh

Trước đó không lâu, bệnh nhân đang làm việc thì đột nhiên đau đầu trán rồi như người mù không nhìn thấy không hay biết gì cả trong vòng một phút, cảm giác tê rần nửa người bên trái. Nhìn đồng nghiệp bỗng dưng sững sờ như chết đứng, các công nhân lo lắng đưa ông vào Bệnh viện đa khoa Mỹ Phước cấp cứu. Vào đến viện, bệnh nhân trở lại bình thường như chưa có gì bất thường xảy ra.

Kết quả thăm khám bác sĩ không phát hiện dấu hiệu lạ, các xét nghiệm đều cho thấy trong giới hạn cho phép, chụp MRI sọ não cũng bình thường. Bác sĩ trực cấp cứu chẩn đoán bệnh nhân bị hội chứng Hysteria, tức rối loạn phân lý. Ghi bệnh án xong, bác sĩ trực cấp cứu vẫn không an tâm nên phải mời bác sĩ thần kinh Nguyễn Quang Vy từ khoa thần kinh đến kiểm tra tình trạng bệnh nhân.   

Đến khoa cấp cứu, bác sĩ Vy thoáng chút ngạc nhiên khi thấy nam bệnh nhân nằm trên băng ca nói chuyện tỉnh táo với hai người công nhân mặc đồng phục cùng công ty. Thăm khám thêm vẫn không thấy bệnh nhân có động thái khác lạ khiến thầy thuốc càng không thể vội vàng đưa ra chẩn đoán. Bác sĩ Vy lân la dò hỏi tiền sử, thì ra đây không phải lần đầu mà là lần thứ ha bệnh nhân gặp tình huống tương tự. Lần gần đây nhất cách đây 7 ngày, lần đầu tiên cách đây 4-5 tháng.  

Bệnh nhân không có ảo giác, ảo thanh, cuộc sống tạm hài lòng, không có điều gì phải băn khoăn, kiểm tra sức khỏe định kỳ thì không phát hiện bệnh gì. "Vì vậy không phải Hysteria như bác sĩ cấp cứu nghĩ. Cũng không phải cơn thoáng thiếu máu não vì không thấy yếu tố nguy cơ, loại trừ luôn tình trạng loạn thần", bác sĩ Vy phân tích tỉ mỉ để loại trừ dần các khả năng bệnh. 

Ông đi đến kết luận: “Bệnh nhân bị động kinh cảm giác, vì đã 3 lần diễn biến hoàn toàn giống nhau với triệu chứng đau đầu vùng trán và mù đột ngột, mất ý thức từng cơn khoảng gần một phút, sau cơn có dấu hiệu định vị thần kinh với triệu chứng tê nửa người bên trái".

Thông thường hệ thần kinh được chia thành hệ vận động và hệ cảm giác. Bệnh nhân gặp cơn động kinh ở hệ vận động với các biểu hiện rõ ràng thì bác sĩ sẽ dễ dàng nhận biết. Trường hợp bệnh nhân động kinh cảm giác sẽ khó nhận biết, đặc biệt khi đã qua cơn nên ngay cả bác sĩ dạn dày kinh nghiệm cũng có thể bỏ sót dấu hiệu. Thông thường, để chẩn đoán bệnh này, bác sĩ chỉ định đo điện não để bắt được sóng động kinh, tốt nhất là ngay trong cơn. 

Bệnh nhân động kinh phải uống thuốc liên tục một tháng hoặc 3 tháng hay một năm, nếu vẫn còn lên cơn thì phải uống thuốc suốt đời. Một khi không kiểm soát tốt động kinh từ đầu, sau này các cơn sẽ dồn dập hơn. Nếu không điều trị, rủi ro bệnh nhân lên cơn khi đang đứng máy, chạy xe... thì hậu quả sẽ khó lường.

Giải thích cặn kẽ những nguy cơ này cho bệnh nhân, người nhà và những người làm chung công ty, bác sĩ Vy dặn dò những việc cần phòng tránh và can thiệp khi xuất hiện cơn động kinh. "Chỉ sợ bệnh nhân vì cảm nhận cơ thể bình thường mà phải uống thuốc hàng tháng nên sẽ tự ý bỏ dở điều trị", vị bác sĩ với 25 năm chuyên khoa thần kinh thầm lo khi dõi mắt nhìn bệnh nhân ra về.

Lê Phương

Khái niệm kỹ năng sống đang bị hiểu sai

"Định nghĩa kỹ năng sống được hiểu thiên lệch dễ dẫn đến việc kết luận những phẩm chất đạo đức như: lòng dũng cảm, sự can trường… là kỹ năng sống, trong khi đây là các thái độ hành vi", TS Vũ Thu Hương nhận xét.

TS Vũ Thu Hương.

Những ngày qua, dư luận xôn xao về nội dung cuốn sách kỹ năng sống dạy trẻ vượt qua sợ hãi bằng cách đi trên thảm thủy tinh. Có người cho rằng điều đó bình thường vì giúp trẻ sống thực, không còn bỡ ngỡ khi gặp khó khăn. Nhưng rất nhiều người bàng hoàng vì học như vậy quá nguy hiểm.

Thực tế hiện nay nội dung sách kỹ năng sống không thống nhất, mỗi tác giả có quan niệm khác nhau. TS Phan Quốc Việt cho rằng kỹ năng sống cơ bản như kỹ năng thuyết trình, giao tiếp, học tập, làm việc đồng đội, lắng nghe… Còn theo thạc sĩ Nguyễn Thành Đoàn, kỹ năng sống là năng lực hay khả năng của chủ thể thực hiện thuần thục một hay một chuỗi hành động trên cơ sở hiểu biết (kiến thức hoặc kinh nghiệm) nhằm tạo ra kết quả mong đợi. Kỹ năng bao gồm 3 loại: Kỹ năng chuyên môn, kỹ năng xã hội và kỹ năng làm việc. Nếu xét theo liên đới chuyên môn thì có kỹ năng cứng, kỹ năng mềm và kỹ năng hỗn hợp.

Các giáo trình kỹ năng sống được xuất bản theo quan niệm của mỗi tác giả. Nếu phụ huynh có thời gian chạy vòng qua các hiệu sách sẽ dễ dàng tìm được rất nhiều cuốn với những tên hấp dẫn từ dạy phát triển tư duy, trí thông minh, trí sáng tạo đến các kỹ năng xã hội, tính kiên trì, lòng dũng cảm... Nhưng khi đọc thì có không ít cuốn nội dung và hình thức trình bày bên trong không ăn nhập với nhau. Từ cách hiểu khác nhau, việc đào tạokỹ năng sống đã bị hiểu sai. Nhiều nhà giáo dục đào tạo đã đưa nội dung đó vào trong cuộc sống và chuyển hóa thành bài giảng hoặc chương trình huấn luyện và đào tạo cho trẻ em.

Hiện có không ít tác giả hiểu trẻ em là người lớn thu nhỏ nên đã đem khái niệm của người lớn về đánh giá và áp dụng dạy dỗ trẻ nhỏ. Việc này dẫn đến tình trạng sách kỹ năng sống được xuất bản cho trẻ nhưng nội dung không phù hợp. Đơn cử, có không ít tác giả hiểu nhầm thái độ hành vi là kỹ năng. Định nghĩa kỹ năng sống được hiểu thiên lệch dễ dẫn đến việc kết luận những phẩm chất đạo đức như: lòng dũng cảm, sự can trường… cũng được coi là kỹ năng sống. Thực chất đây là các thái độ hành vi chứ không phải là kỹ năng. Việc hiểu sai đã phần nào dẫn đến tình trạng lộn xộn trong việc phát hành sách kỹ năng sống.

Ngoài ra, do việc kiểm duyệt sách có phần chưa chặt chẽ, không ít ấn phẩm gây xôn xao dư luận khi không phù hợp với tâm sinh lý của đối tượng hoặc có bài tập, yêu cầu chưa thực sự hợp lý và khả thi. Cũng có không ít bài tập có tính ứng dụng vô cùng kém và chẳng có giá trị gì cho trẻ trong cuộc sống sau này. 

Vậy học kỹ năng sống là gì?

Kỹ năng sống là các kỹ năng cần thiết cho cuộc sống. Đó là những kỹ năng mà trẻ nhỏ thực sự cần nếu chúng muốn là một con người, muốn sống tốt và sống an lành trong môi trường của chúng. Kỹ năng sống chính là những thói quen hợp lý, cần thiết để xử lý trong tình huống cụ thể. Những tình huống này phải có thật và có nhiều khả năng xảy ra trong thời điểm hiện tại hoặc trong tương lai. Ứng xử phù hợp trong những tình huống này sẽ giúp chúng ta thoát khỏi nguy hiểm hoặc xử lý vấn đề hiệu quả, hợp lý.

Kỹ năng sống thực sự sẽ bao gồm

Kỹ năng thoát hiểm: Trong tai nạn hay tình huống nguy hiểm xảy ra, nếu giỏi văn, giỏi toán mà không biết cách thoát hiểm thì cái giỏi kia trở nên công cốc. Lúc bấy giờ, việc cần làm là phải biết cách thoát ra khỏi nơi nguy hiểm một cách an toàn và hiệu quả. Những kỹ năng này bao gồm: thoát khỏi hỏa hoạn, ngập lụt, động đất, tai nạn thương tích, xâm hại hay bắt cóc. Đây là những kỹ năng vô cùng quan trọng mà khi đối mặt với hiểm nguy ta mới thấy việc hiểu biết về nó thật sự là tài sản quý giá nhất trong kho tàng hiểu biết của mỗi cá nhân.

 Kỹ năng ứng phó, ứng biến: Nhiều tình huống không phải là nguy hiểm nhưng tiềm tàng mối hiểm nguy, nếu biết cách ứng xử phù hợp thì thiệt hại sẽ là nhỏ nhất. Ví dụ, có người lạ rủ đi ăn. Ăn xong, trúng thuốc mê và tỉnh dậy thì đã bị bắt cóc hay xâm hại. Việc biết trước có nguy cơ đó là để chúng ta tránh không ăn uống những thứ người lạ đưa cho. Đây chính là kỹ năng ứng phó, ứng biến.

Kỹ năng sử dụng các vật dụng (mọi vật dụng và đặc biệt là vật dụng nguy hiểm): Những vật dụng này có khả năng gây sát thương nhưng lại không thể thiếu trong cuộc sống của chúng ta như: Dao, kéo, kim, búa, đinh, điện... Sử dụng những vật dụng này một cách an toàn là đích mà ai cũng muốn học. Các cha mẹ cũng nhiều lần bị thương nên biết và khéo léo trong việc sử dụng. Vậy con trẻ thì sao? Đó chính là lý do cha mẹ cần dạy con về kỹ năng này.

Kỹ năng khám phá cuộc sống một cách an toàn và hiệu quả: Một cháu bé xem máy tính rất "cao thủ", thông tin gì cũng biết nhưng không biết các nguyên tắc nghiên cứu an toàn. Dĩ nhiên, nguy cơ tai nạn sẽ là rất cao. Nếu vậy thì làm sao bé tìm hiểu được khoa học. Biết cách tìm hiểu và khám phá một cách an toàn, hiệu quả là việc phải học ngay. Chỉ có tự khám phá mới nâng cao liên tục những hiểu biết trong trí não trẻ.

Kỹ năng quản lý thời gian, tiền bạc: Trong cuộc sống, kiếm tiền thật sự rất khó khăn. Vì thế, tiêu pha tiền bạc làm sao cho hiệu quả mà vẫn tiết kiệm là bài toán mà ngay cả người lớn cũng gặp khó. Nếu được học cách tính toán để chi tiêu hợp lý, chắc chắn sẽ giúp trẻ rất nhiều trong cuộc sống hiện tại và tương lai.

Nhiều bạn trẻ bây giờ gặp khó khăn khi thời gian trôi qua hoang phí vì hiệu suất học hành và lao động không cao. Để sắp xếp cuộc sống ổn thỏa chắc chắn trẻ cần những kỹ năng quản lý thời gian hiệu quả. 

Kỹ năng xác định phương hướng, đường đi: Trong cuộc đời mỗi con người, chúng ta di chuyển trên đường với các phương tiện giao thông chiếm rất nhiều thời gian. Xác định phương hướng chính xác, nhanh chóng tìm được đường đi là một kỹ năng hiệu quả vừa để tiết kiệm thời gian và tiền bạc, vừa giúp chúng ta hình dung công việc dễ dàng hơn.

Kỹ năng thể hiện và thuyết phục người khác: Đây là kỹ năng giao tiếp, trình bày một vấn đề nào đó. Kỹ năng này thực ra rất dễ thực hiện nếu như ta đã có toàn bộ những kỹ năng ở trên. Bởi khi trong đầu chúng ta là một biển kiến thức và kinh nghiệm sống, việc tham gia vào một cuộc đàm đạo sẽ không khiến ta quá lo âu và lúng túng. Vì vậy, giờ chỉ có học cách nói năng cho lưu loát và tự tin là xong.

Hy sinh bản thân vì tập thể: Đôi khi trong cuộc sống, hy sinh cái tôi của chính mình sẽ đem lại lợi ích to lớn cho tập thể và cộng đồng. Nếu trẻ nhỏ hiểu được điều này, không những trẻ đóng góp được nhiều công sức cho đất nước mà còn giúp xác định được lý tưởng sống và xây dựng khát vọng sống.

Từ phân tích trên, chúng ta thấy rằng, sách dạy kỹ năng sống phải giúp trẻ có những kỹ năng để giải quyết các vấn đề có thật trong cuộc sống. Những mẩu chuyện minh họa, định hướng cho trẻ cũng phải gần gũi và dễ xảy ra trong đời thực. Nên chăng, việc kiểm duyệt sách kỹ năng sống cần phải được tiến hành nghiêm túc hơn.

TS Vũ Thu Hương
Giảng viên Khoa Giáo dục Tiểu học, Đại học Sư phạm Hà Nội

11 lý do khiến người thông minh thất bại trong cuộc sống

Một vài người thông minh không hề nhận ra rằng, trí óc chỉ là một yếu tố nhỏ trong việc đạt được thành công, nhưng mối quan hệ giữa người với người trong kinh doanh còn quan trọng hơn thế. Họ không bao giờ cải thiện các kỹ năng xã hội, học cách tạo mối quan hệ, ngược lại họ thường không thích những ai vượt trội hơn họ.

Họ dành nhiều thời gian để suy nghĩ nhưng không dành thời gian để thực hiện

Bời vì việc tư duy quá dễ dàng đối với những người thông minh, việc thực hiện lại trở thành một vấn đề khó khăn. Những người thông minh thường gặp những tình huống như thế, việc lên kế hoạch hay nghiên cứu họ làm rất tốt nhưng để hoàn thành 100% công việc thì không phải ai cũng làm được.

Đi theo lối mòn

Những sinh viên giỏi trong top của trường đại học sau khi ra trường đều làm trong những ngành giống nhau như: Công nghiệp, tài chính, tư vấn... và rất ít người theo đuổi đam mê.

Là một ông chủ doanh nghiệp rất thành công ở New York (Mỹ), Lee Semel cho rằng: “Rất nhiều người thông minh đều chỉ là những người đi sau, họ không phải là người tiên phong bởi vì họ đã dành quá nhiều thời gian cho việc học và đạt thành tựu. Vì lẽ đó họ không bao giờ tìm ra được sở thích của họ là gì, và không bao giờ thử làm điều gì đó đặc biệt.”

Họ không mạo hiểm

Rất nhiều người thông minh chọn phương án làm một công việc lương cao cho một công ty của một người chủ thông minh. Điều này nói lên rằng, họ sợ mạo hiểm, họ không cởi mở và không dám thử những điều mới, không dám thử những việc họ không giỏi, họ sợ mất cái mác "thông minh" trước những người xung quanh.

Họ ngừng cố gắng

Người có trí thông minh thường lười biếng. Những người thông minh này lại không tập trung vào phát triển khả năng tự nhiên của mình. Thay vì đó, những người không có nhiều tài, họ lại dành thời gian cho việc thực hành, điều này khiến họ gặt hát được thành công dễ dàng hơn.

Họ đánh giá thấp các kỹ năng trong xã hội

Một vài người thông minh không hề nhận ra rằng, trí óc chỉ là một yếu tố nhỏ trong việc đạt được thành công, nhưng mối quan hệ giữa người với người trong kinh doanh còn quan trọng hơn thế. Họ không bao giờ cải thiện các kỹ năng xã hội, học cách tạo mối quan hệ, ngược lại họ thường không thích những ai vượt trội hơn họ.

Họ không nhận ra những thành kiến về nhận thức

Nhà tư vấn về nhận thức Danita Crouse cho biết, sau một thời gian nghiên cứu, chị nhận ra rằng, những người cực kì thông minh thường hay bảo thủ.

Giáo sư Keith Stanovich ở trường đại học Toronto cho biết, so với những người nghĩ ít thì những người thông minh này thường không sẵn sàng tiếp thu những ý kiến mới.

Đặt cái tôi lên cao

Rất nhiều người thông minh không kết hợp tốt giữa cái tôi và sự logic, đó là lý do họ thường đặt ý kiến họ cho là đúng lên trên tất cả mọi người. Sẽ rất nguy hiểm nếu họ cứ khăng khăng điều mình nói là đúng, và họ sẽ rất ngượng ngùng khi nhận ra mình sai.

Họ coi việc học và trí thông minh là như nhau

Nhà xã hội học Liz pullen cho biết, rất nhiều người cho rằng, trình độ học vấn phản ánh trí thông minh. Trong rất nhiều trường hợp, những người học giỏi đạt được thành công, tuy nhiên, có hàng ngàn câu chuyện liên quan đến những tý phú còn chưa đỗ đại học.

Họ hay đánh giá thấp

Việc tự tin là rất quan trọng trong việc thành công nhưng ranh giới giữa tự tin và tự cao, tự đại khá mỏng manh. Một chủ doanh nghiệp có tên là Tim Romero (Mỹ) cho biết: “Tôi không biết đã gặp bao nhiêu lần những người thông minh họ từ chối nhiều khoản lợi nhuận kếch xù trong việc thương lượng. Cứ như họ nghĩ rằng, trí thông minh của họ là một lợi ích thông thể thay thế được.”

Họ bị kẹt giữa lý thuyết và thực hành

Vấn đề sẽ được gợi ra khi những người thông minh ở ví trị lãnh đạo, khi họ chỉ tập trung trên lý thuyết mà quên mất rằng phải đối mặt với người thật.

Quá tự lập

Những người thông minh rất khó phát triển được một hệ thống hỗ trợ giúp họ thành công. Nếu không có những người hay phương tiện hỗ trợ, bất kì ai cũng có thể xuống dốc không phanh khi họ gặp sự cố.

(Theo Dân Việt)

Học sinh mắc bệnh tâm thần gia tăng

Nguồn Tại đây

Theo số liệu thống kê của Bệnh viện Tâm thần TP.HCM, trong năm 2011 có 25.000 lượt trẻ trong độ tuổi đi học (từ 3 - 15 tuổi) đến khám và điều trị. Năm 2012 con số này là 28.000, năm 2013 hơn 32.000 và từ đầu năm nay số lượng bệnh nhân là học sinh đến khám tăng liên tục.




Minh họa: DAD


Thấy số 4 là bỏ chạy

Theo bác sĩ Lâm Hiếu Minh, Phó trưởng khoa Tâm lý tâm thần trẻ em (Bệnh viện Tâm thần TP.HCM), những năm trước, thường đến thời gian thi cử thì lượng trẻ đến khám và điều trị tăng lên nhưng kể từ đầu năm 2014 đến nay, phòng khám này luôn trong tình trạng đông đúc, trung bình mỗi tuần tiếp nhận từ 600 - 700 ca. Với tốc độ tăng như vừa nêu, theo bác sĩ Minh, trong khoảng 5 năm nữa, Bệnh viện Tâm thần TP.HCM sẽ quá tải bệnh nhân trẻ.

Cũng theo bác sĩ Minh, trẻ đến đây có rất nhiều biểu hiện bệnh lý tâm thần khác nhau, có em bị rối loạn chứng lo âu, có em bị trầm cảm… Đáng nói, trong đó có nhiều học sinh (HS) giỏi, học trường chuyên.

Điển hình là trường hợp của N.V.M. Là HS lớp 10 tại TP.HCM, M. đã đoạt giải học sinh giỏi cấp thành phố. Trong quá trình ôn tập để giành một suất vào đội tuyển HS giỏi của TP chuẩn bị kỳ thi HS giỏi cấp quốc gia thì M. rơi vào tình trạng khủng hoảng tinh thần.

“Khi thăm khám, chúng tôi phát hiện em mắc chứng rối loạn lo âu. Em thường run tay chân, đổ mồ hôi liên tục. Những lúc thấy sách vở là em sợ hãi, hoảng loạn”, bác sĩ Minh nói.

Hay như trường hợp nam sinh một trường chuyên tại TP.HCM vì không hài lòng trong quyết định chọn nguyện vọng của mình mà dẫn đến tình trạng rối loạn hành vi. Qua tìm hiểu, chúng tôi được biết nam sinh này là một HS giỏi, từng dự định chọn nguyện vọng vào một trường chuyên khác với trường chuyên em đang theo học. Nhưng sau đó, gia đình khuyên em nên chọn nguyện vọng vào trường em đang học. Sau khi thi, em cảm thấy tiếc vì điểm số của em đủ đậu vào trường chuyên em thích. Không hài lòng với nguyện vọng trúng tuyển, em dần bực bội, thay đổi tính cách, dẫn đến rối loạn hành vi trong học tập và sinh hoạt.

Trao đổi với chúng tôi về vấn đề HS giỏi bị rối loạn tâm thần, bác sĩ Minh cho biết ông đã từng khám và điều trị cho một học sinh THPT luôn bị ám ảnh và sợ… số 4. “Trong rất nhiều cuộc thi, em chỉ toàn đạt hạng tư. Và cũng từ đó, em càng áp lực mình phải đạt thành tích tốt hơn, nhưng sau nhiều lần như vậy, cuối cùng em vẫn chỉ hạng tư. Từ đó em sợ số 4. Mỗi lần nhìn thấy số 4 là em bỏ chạy”, bác sĩ Minh nói.

Sợ đến mức tiểu luôn trong quần

Ghi nhận của chúng tôi tại Bệnh viện Tâm thần TP.HCM cho thấy có rất nhiều HS hiện nay rơi vào tình trạng trầm cảm, lo âu, căng thẳng…

H. là HS lớp 8 của một trường THCS tại TP.HCM, bị trầm cảm suốt một thời gian dài nhưng mẹ em không hề phát hiện. Mãi đến khi giáo viên nhận thấy em có nhiều biểu hiện lạ như ít nói, không giao tiếp với ai… thì mới yêu cầu phụ huynh đưa em đi khám. “Cháu gái này do bị ảnh hưởng từ nhiều chuyện buồn của gia đình, cộng với việc bị bạn bè ăn hiếp, cô lập… dần em bị trầm cảm. Ban đầu em ấy định vào phòng tư vấn tâm lý học đường của trường, nhưng sợ bạn bè thấy và trêu ghẹo là mình có vấn đề nên thôi. Với trường hợp này chúng tôi phải điều trị đến 6 tháng”, bác sĩ Minh cho biết thêm.

Ở phòng khám, bác sĩ Minh cũng từng tiếp nhận một nam sinh THCS bị áp lực vì bị cô giáo la rầy quá nhiều trong học tập. Cứ mỗi lần em nhìn thấy cô giáo là sợ run lên. Có lần, em rất mắc tiểu, nhưng lại không dám xin đi vì sợ cô giáo. Cuối cùng em tiểu luôn trong quần.

Theo bác sĩ Minh, HS bị các bệnh lý liên quan đến tâm thần có nhiều nguyên nhân nhưng chủ yếu từ áp lực học tập, gia đình. Chẳng hạn cha mẹ ép buộc con phải học thật giỏi, luôn áp đặt, la rầy con cái vô cớ. Có trường hợp HS sợ thầy cô giáo, sợ đến trường do bị giáo viên la rầy quá mức. “Điều đáng nói là có nhiều trường hợp con cái bị các chứng liên quan đến tâm thần nhưng phụ huynh không phát hiện kịp thời nên khi các em đến phòng khám thì bệnh tình đã nặng”, bác sĩ Minh nói.

Cần thời gian chuyện trò, chia sẻ với con cái

Theo bác sĩ Minh, phụ huynh nên quan tâm đến con em mình nhiều hơn. Hiện nay, phần đông cha mẹ thường ít khi ăn cơm chung và tâm sự với con. Tối về nhà, cha mẹ cũng không trò chuyện với con nên không nắm bắt được các thay đổi tâm lý của các em. “Phụ huynh cần có thời gian nói chuyện, chia sẻ với con cái về vấn đề học tập, những muộn phiền trong cuộc sống, để từ đó giúp con giải tỏa được áp lực tâm lý”, bác sĩ Minh khuyên.

Bác sĩ Minh tư vấn khi phát hiện con có các triệu chứng sau thì nên đưa trẻ đến phòng khám chuyên về tâm thần: Thay đổi thói quen, ít biểu hiện cảm xúc, tắm thưa đi, mất ngủ, chơi game nhiều, ít nói, chân tay run… Một số triệu chứng khác cũng có thể liên quan đến bệnh tâm thần, như: đột nhiên cáu gắt, có thái độ chống đối với những người xung quanh, hay thể hiện những hành vi bạo lực.


Thiếu giáo viên tư vấn học đường

Hiện nay có gần 120 giáo viên tư vấn chuyên trách tư vấn học đường trong các đơn vị giáo dục tại TP.HCM. Theo ông Trần Khắc Huy, Trưởng phòng Công tác học sinh, sinh viên (Sở GD-ĐT TP.HCM) thì lực lượng giáo viên tư vấn chuyên trách của các trường vẫn còn rất ít, chưa đủ đáp ứng nhu cầu thực tế. Nguyên nhân là do các chế độ đãi ngộ, lương, chế độ làm việc còn hạn chế, chưa thu hút được giáo viên tư vấn chuyên trách làm việc. Theo phản ánh của nhiều giáo viên, mức lương của họ hiện tại ở các trường chỉ vào khoảng 2 - 3 triệu đồng/tháng. Cũng theo ông Huy, hiện nay một số đơn vị trường học chưa thực sự quan tâm và cũng chưa hiểu rõ các quy định về công tác tư vấn trường học nên việc thực hiện còn mang tính đối phó. Có trường phân công giáo viên tư vấn làm luôn công tác giám thị nên nhiều học sinh không gần gũi, không tâm sự, chia sẻ được với giáo viên tư vấn, nên kém hiệu quả.




Minh Luân

Bí quyết giữ cân bằng của diễn viên múa ballet

Quá trình tập luyện nhiều năm đã tạo ra những thay đổi về mặt cấu trúc trong não bộ của các diễn viên múa ballet, giúp họ giữ cân bằng trong khi múa mà không bị chóng mặt.

'Đọc vị' 10 hành vi của con người
Vì sao nhìn từ trên cao xuống thường bị chóng mặt?

Các diễn viên múa ballet có thể giữ cân bằng trong khi múa mà không bị chóng mặt. Ảnh:AFP

Ảnh chụp não bộ của các diễn viên múa ballet chuyên nghiệp cho thấy sự khác biệt trong hai phần não bộ của họ so với những người khác. Một bên thực hiện đưa tín hiệu từ các cơ quan cân bằng trong tai, bên còn lại chịu trách nhiệm nhận thức cảm giác chóng mặt. Nhờ đó, các diễn viên múa ballet có thể biểu diễn những màn quay tròn nhiều lần mà có thể rất ít hoặc không hề cảm thấy chóng mặt. 

"Họ dường như có thể tự tập luyện cho mình khả năng không bị chóng mặt, vì vậy, chúng tôi rất băn khoăn liệu là chúng tôi có thể sử dụng các nguyên tắc tập luyện tương tự để giúp các bệnh nhân hay không", Barry Seemungal đến từ khoa Y trường Đại học Hoàng gia London (ICL), nói trong một bài nghiên cứu trên tạp chí Cerebral Cortex.

Seemungal và nhóm nghiên cứu đã cho 29 diễn viên múa ballet quay xung quanh một chiếc ghế xoay trong một căn phòng tối, rồi thực hiện việc tương tự với 20 tay chèo thuyền nữ cùng độ tuổi và tình trạng sức khỏe.

Họ được yêu cầu xoay một chiếc đòn bẩy đặt trên một bánh xe nhỏ được gắn với chiếc ghế theo nhịp. Những người này phải thực hiện yêu cầu khi đang có cảm giác quay vòng mà họ vừa trải qua sau khi chiếc ghế dừng lại. Đối với các diễn viên múa, khả năng cảm giác được trạng thái quay vòng kéo dài trong thời gian ngắn hơn rất nhiều so với những người còn lại. 

Khi nhìn vào não của các diễn viên múa bằng hình chụp cộng hưởng từ MRI, các nhà nghiên cứu phát hiện ra phần tiểu não chuyên tiếp nhận các dấu hiệu từ các cơ quan cân bằng, có kích thước nhỏ hơn. 

Điều này rất hữu ích đối với các diễn viên múa ballet vì nó có thể giúp họ giữ cân bằng và không cảm thấy chóng mặt. Sau nhiều năm tập luyện, não bộ sẽ thích nghi để ngăn chặn trạng thái mất cân bằng và chóng mặt, cho phép họ tiếp tục hoàn thành các màn biểu diễn dù phải quay rất nhiều vòng.

Đối với các bệnh nhân mắc chứng chóng mặt kinh niên, việc lựa chọn một khu vực não bộ tương tự hay điều khiển khu vực đó có thể tiến tới khả năng tìm ra được các phương pháp điều trị.

Trong vòng đời của con người, trung bình cứ 4 người thì có một người mắc chứng chóng mặt kinh niên.

Thùy Linh

Tăng chiều cao hay giảm béo, cơ hội của bạn

 

Ta sẽ cố gắng cao lên nữa

Phát triển chiều cao và những quan niệm sai lầm

Hiện nay có nhiều bạn thắc mắc, đặc biệt là các bạn đang ở quanh độ tuổi trưởng thành nhưng lại nhận được những lời tư vấn hoặc nhận xét sai lầm rất nghiêm trọng kiểu như:

- "20 tuổi hết cao rồi, cố làm gì"

hoặc

- "Giỏi lắm chỉ thêm được 2cm"

Những tư vấn và nhận xét, góp ý rất chi bậy bạ, không có cơ sở làm nản chí những người có mong muốn cải thiện chiều cao. Bài viết này đưa ra 1 nhận thức đúng và động viên các bạn trẻ cố gắng cải thiện chiều cao, cải thiện vóc dáng của mình nói riêng và của người Việt nói chung.



Để phát triển chiều cao hiệu quả, các bạn cần phải biết Những yếu tố tác động đến chiều cao của con người:



1. Gen và di truyền:



- Gen và di truyền quy định chiều cao của con người, cái này thì hầu như ai cũng biết nhưng không phải ai cũng biết 1 cách rõ rang và chính xác. Ví dụ nhiều bạn cho rằng bố mẹ thấp thì làm sao mình cao được ? Quan niệm này hoàn toàn sai lầm.

- Gen chỉ quy đinh ví dụ như 1 người trưởng thành bình thường ko thể thấp hơn 50cm, và ko thể cao quá 2,5m. Trừ trường hợp đột biết gen.

- Di truyền: Đúng thật là chiều cao của ông bà, bố mẹ bạn có ảnh hưởng đến chiều cao của bạn tuy nhiên có thể bố mẹ bạn không cao, nhưng điều đó không có nghĩa là bố mẹ bạn chỉ có thể cao được như vậy. Có thể do trong quá trình phát triển, trong độ tuổi phát triển chiều cao, bố mẹ của bạn không có những điều kiện đầy đủ để phát huy hết khả năng cao của mình vì vậy họ thấp. Còn bố mẹ bạn không phải người thuộc chủng tộc Dwarf (Chủng tộc lùn trong The Lord of the Ring) thì bạn hoàn toàn được phép tin tưởng mình có khả năng cao hơn bố mẹ rất nhiều.

- Chiều cao trung bình của người Việt Nam trưởng thành giai đoạn trước đây là nữ khoảng 1m45, nam 1m60. Nhưng hiện tại chiều cao trung bình của người Việt trưởng thành đang là nữ xấp xỉ 1m55 và nam xấp xỉ 1m66. Điều này là do điều kiện bây giờ tốt hơn, ăn uống đầy đủ hơn, tập luyện nhiều hơn vì vậy chiều cao phát triển chứ không phải là giờ đây người Việt tự dưng tiến hóa thêm 5- 10cm.

- Người TQ trước đây cũng giống như ta, nhưng bây giờ so với ta họ vẫn to cao hơn khá nhiều vì đất nước họ phát triển hơn chúng ta, đi trước chúng ta nên họ có điều kiện cải thiện lâu rồi. Người Nhật trước đây thấp bé lùn tịt (và xấu nữa) nhưng chính phủ Nhật Bản đã có những chính sách cải thiện gen từ những năm 40 thể kỷ trước và kết quả là giờ đây họ đã cải thiện được vóc dáng cũng như nhan sắc rất đáng kể.

Vậy thì chả có lý do gì người Việt ta ko làm được như vậy.

- Quá trình hình thành và phát triển của con người: (Theo nghiên cứu của Phó giáo sư-tiến sĩ Nguyễn Thị Lâm, Phó viện trưởng Viện Dinh dưỡng quốc gia - Bộ Y tế) thì con người có 3 mốc phát triển chiều cao quan trọng:

+ Giai đoạn bào thai: Giai đoạn này con người có thể cao tối đa 48-53cm. hơn kém nhau 1cm ở giai đoạn này có thể sẽ hơn kém nhau 10cm ở giai đoạn trưởng thành.

+ Gia đoạn dưới 3 tuổi:




Năm đầu tiên, trẻ có thể cao 25cm, và trung bình 2 năm tiếp theo có thể cao được 10 -12cm mỗi năm.

+ Giai đoạn tiền dậy thì và dậy thì: Giai đoạn tiền dậy thì của trẻ em Việt Nam là 10 - 12 tuổi đối với nữ và 12 - 14 tuổi đối với nam. Tuổi dậy thì (13 - 15 đối với nữ và 15 - 18 đối với nam).
Đó là 3 mốc phát triển rõ rệt với chiều cao tăng vọt, những năm khác vẫn phát triển nhưng ko mạnh như 3 mốc này. Ở đây chúng ta chỉ quan tâm đến giai đoạn tiền dậy thì và dậy thì. (Vì 2 giai đoạn kia ta có muốn cũng chịu, hoặc là ta chưa đủ nhận thức để quan tâm đến vấn đề này tuy nhiên chúng ta vẫn cần biết và lưu ý để sau này ta cải thiện đời F1).

+ Chiều cao con người có được là nhờ sự phát triển của lớp sụn tiếp hợp. (theo ThS.BS TĂNG Hà Nam Anh – giảng viên CTCH BV ĐH Y dược TP.HCM) Lớp sụn này phát triển liên tục làm xương dài ra. Phần phát triển mạnh nhất nằm ở vùng gối cũng như đầu trên xương cánh tay và vùng đầu dưới cẳng tay.

Vùng sụn này, nhất là vùng gần gối, sẽ phát triển mạnh khi có sự kích thích cơ học, nghĩa là có sự chạy nhảy, hoạt động. Việc cung cấp đầy đủ dinh dưỡng, sữa sẽ là cho vùng sụn này phát triển tốt và là cơ sở cho việc tăng chiều cao.

Khi phát triển đến một độ tuổi nào đó vùng sụn này sẽ không còn nữa mà chỉ để lại vết trên phim X-quang gọi là sẹo sụn tiếp hợp. Khi vùng sụn này không còn nữa thì sự phát triển chiều cao không còn . Thường là sau tuổi dậy thì đến 25 tuổi nó sẽ hết, tuy nhiên ta có thể kéo dài sự cạn kiệt của nó bằng cách tập luyện thể dục thể thao. (Thường thì sau tuổi dậy thì chúng ta ít vận động mạnh hơn độ tuổi mới lớn – câu cửa miệng của người sau tuổi dậy thì hay là “già rồi” cùng với việc ngại vận động nên lớp sụn này nhanh chóng bị cạn kiệt nên không thể cao thêm).

+ Có 1 nghiên cứu khác, (tôi đọc trên 1 bài báo nhưng ko tìm lại được để dẫn chứng cụ thể) chứng minh rằngtrong độ tuổi 20 đến 45 con người vẫn có khả năng phát triển chiều cao từ 1 – 3 inch (khoảng 2,5 – 7,6cm) qua việc tập luyện.



2. Chế độ dinh dưỡng




- Tôi không phải chuyên gia dinh dưỡng nên không dám đưa ra những lời khuyên chuyên sâu về dinh dưỡng. Nhưng chắc chắn rằng những chuyên gia dinh dưỡng cũng sẽ khuyên bạn sử dụng sữa, các thực phẩm có nhiều canxi sẽ giúp tăng chiều cao.

- Ngoài ra bạn rất cần ( hoặc cho con bạn) bổ sung thêm khoáng chất, các loại thực phẩm chức năng, thuốc làm tăng sức đề kháng vì bệnh tật đặc biệt là bệnh tật khi còn là trẻ nhỏ sẽ ảnh hưởng mạnh đến khả năng lớn của trẻ, ảnh hướng đến phát triển chiều cao.

- Một lời khuyên nữa là từ bé cho đến khi hết tuổi dậy thì nếu bạn béo thì tuyệt đối không nên nhịn ăn hoặc ăn kiêng. Nhịn ăn và ăn kiêng để giảm lượng chất béo vào người nhưng đồng thời nó cũng giảm các chất khác như vitamin, protein, khoáng chất v.v… sẽ làm giảm khả năng phát triển chiều cao. Nếu bạn béo thì nên vận động, tập thể thao để kìm hãm, 100% ko nên ăn kiêng ở giai đoạn này, Bạn vẫn ăn bình thường, hoặc nếu tập luyện thì ăn còn nhiều hơn, chỉ cần giảm lượng chất béo, tinh bột, đường trong khẩu phần ăn của mình thôi.

3. Chế độ tập luyện:





- Tập luyện thể dục thể thao rất quan trọng cho việc phát triển chiều cao, mọi hình thức thể dục, mọi môn thể thao kể cả gánh tạ (với điều kiện phải gánh đúng cách).

- Tuy nhiên để phát triển chiều cao bạn nên tập trung vào tập những động tác như nhảy cao, nhảy xa, tập xà đơn, bật cóc, một số môn như bóng rổ, bóng chuyền, bóng ném, bơi lội. (Tóm lại là những môn, những động tác luôn luôn làm cho bạn phải kéo dài người hết cỡ ra). Không phải tự nhiên các vận động viên bóng rổ, bóng ném, bóng chuyền (những môn mà người chơi luôn phải nhẩy tưng tưng) đều có chiều cao lý tưởng như vậy so với các môn khác đâu.

- Các môn thể thao và bài tập khác có thể không giúp bạn cao lên nhiều như thế nhưng nó sẽ làm cho bạn trở nên dẻo dai, khỏe mạnh để bổ trợ cho các bài tập và môn thể thao kia.

- Tôi khuyên các bạn trẻ trong độ tuổi cấp 3 nên đi xe đạp đi học. Bây giờ do điều kiện kinh tế phát triển hơn nên dù chưa đến tuổi được phép đi nhưng rất nhiều bạn có xe máy để đi học rồi. Nhưng việc đạp xe, để yên xe thật cao làm cho chân mình phải duỗi, với hết cỡ mới chạm đất được cũng là 1 cách giúp cho bạn phát triển chiều cao, vừa là tập luyện sức khỏe, vừa tiết kiệm nhiên liệu, tiền bạc và bảo vệ môi trường.

4. Chế độ ngủ nghỉ:




- Đây là việc các bạn trẻ rất sai lầm và chủ quan. Thường hay ỷ lại vào tuổi thanh niên khỏe mạnh, việc thiếu ăn, thiếu ngủ gần như ko tác động rõ rệt đến sức khỏe nên không quan tâm nhiều đến bữa ăn, giấc ngủ. Nhưng quá trình phát triển dù là chiều cao hay cơ bắp đều không phải là lúc luyện tập, mà thật sự chính là lúc bạn nghỉ ngơi, ngủ sau khi tập luyện.

- Tập luyện chỉ là quá trình kích thích phát triển. Khi bạn tập luyện sẽ làm kích thích đến cơ bắp, khiến nó căng ra, dẫn đến đau nhức và mệt mỏi. Khi bạn nghỉ ngơi, bộ não cảm nhận được sự mệt mỏi đó và tiết ra những chất để làm xoa dịu nó, đối với chiều cao thì là thông qua tuyến yên đó mới thực sự là lúc bạn phát triển chiều cao, cơ bắp.

- Để đảm bảo thời gian cho sự điều hòa đó bạn phải có tối thiểu 8 tiếng ngủ buổi đêm và 1 sự nghỉ ngơi ngắn vào buổi trưa để cơ thể hồi sức cho những hoạt động trong ngày. (Buổi trưa bạn chỉ cần nghỉ từ 10- 20p là được, chỉ cần chợp mắt 1 cái rồi dậy ngay bạn sẽ thấy rất khỏe và tỉnh táo, đừng ngủ sâu từ 30p trở lên đến vài tiếng, khi dậy bạn sẽ cảm thấy mệt mỏi hơn). Vì vậy hãy dừng ngay những đêm dài đế chế, dota, maria ozawa, party, bay lắc v.v… để ngủ nghỉ nếu bạn thật sự muốn cải thiện vóc dáng của chính mình.


Kết luận:




Tôi thấy trên diễn đàn thắc mắc đều là các bạn trong độ tuổi đang có khả năng phát triển mạnh về chiều cao, tuy nhiên ngoài độ tuổi này các bạn vẫn có thể phát triển chiều cao được chỉ là nó ko dễ dàng như giai đoạn đột phá thôi.

Tập luyện để phát triển chiều cao đòi hỏi bạn phải có tính kiên trì, kiên nhẫn, bạn không thể thấy sự thay đổi chỉ trong vòng 1,2 tuần, 1,2 tháng thậm chí 1,2 năm như tập thể hình, tập gym, nhưng 3 năm, 5 năm bạn nhìn lại xem. Nếu bạn ko cao lên cm nào tôi làm con bạn.

Hãy dừng ngay những suy nghĩ tiêu cực thay vào đó là cố gắng tập luyện đều đặn, ăn ngủ đầy đủ để có 1 cơ thể khỏe mạnh, 1 thân hình đẹp như mong muốn.

Chúc các bạn thành công.

nguồn: -webthehinh-

Liệu máy tính có hữu ích trong việc giáo dục trẻ tự kỷ không?

Đây chỉ là 1 vế của vấn đề, nghiện máy tính cũng có thể trở nên tự kỷ

ĐỌC SÁCH GIẢI ĐÁP 100 CÂU HỎI CỦA CHA MẸ NUÔI CON TỰ KỶ
https://docs.google.com/file/d/0BzrRmRauE_u-NjQwYzEzODgtNzdhOC00MGVlLWFiYTctYWJiYjU5ZTk3OWFm/edit

                                                    

CÓ, máy tính là một phụ tá hữu ích cho bất cứ chương trình giáo dục nào cho trẻ tự kỷ, ở nhà cũng như ở trường. Máy tính có thể là một môi trường lý tưởng để đẩy mạnh giao tiếp, phát triển xã hội, sáng tạo, và sự vui nhộn cho các em kể cả các em ở tận cùng của dải tự kỷ. Các phầm mềm máy tinh thiết kế hay rất thú vị, đáp ứng tốt, tương tác, và được trình bày không chỉ dưới một dạng (nghĩa là cả bằng hình ảnh lẫn âm thanh). Hơn thế, máy tính có những tính năng khác làm cho chúng trở thành những công cụ lý tưởng cho trẻ tự kỷ.

Những đặc tính đó là:

● Máy tính nhất quán. Một máy tính có phần mềm thích hợp thường có phản ứng nhất quán hơn bất kỳ cha mẹ hay thầy cô nào.  Hơn nữa, nếu máy tính hoạt động tốt, nó sẽ không gây ngạc nhiên không mong muốn nào cho trẻ.

● Máy tính vốn “kiên nhẫn” Các chương trình máy tính, không giống như cha mẹ hay thầy cô hay cạu khi trẻ tự kỷ hỏi nhiều lần.  Máy tính sẽ vui vẻ trả lời lại một câu hỏi 100 lần hoặc kể cùng một câu chuyện hàng nghìn lần.

•  Máy tính không phán xét . Trẻ có thể mắc lỗi mà không hề hấn gì trong chương trình máy tính và không bị thầy cô hoặc bố mẹ khuyên nên dừng hoặc bị lái sang thứ khác một cách phũ phàng.

● Máy tính an toàn. Máy tính không làm hại hay hoảng sợ một đứa trẻ nếu được kèm cặp đúng cách.

● Máy tính khiến trẻ có quyền lực. Kinh nghiệm đã cho thấy nhiều trẻ tự kỷ thích dùng máy tính bởi vì máy tính là một môi trường an toàn, có tổ chức, và dự đoán được.

Trẻ có toàn quyền với máy tính và môi trường tạo ra trên màn hình máy tính.  Trẻ tự kỷ hiếm khi cảm thấy làm chủ được môi trường của mình và làm việc với máy tính có thể cho phép chúng được trải nghiệm cảm giác tích cực và bình an này.

● Máy tính có thể bù đắp được cho kiểu giao tiếp của trẻ
 Khiếm khuyết về giao tiếp là dấu hiệu xác nhận tự kỷ. Máy tính cho phép trẻ tự kỷ tương tác với chương trình phần mềm thông qua các phương thức không cần lời là bàn phím, con chuột, và màn hình cảm ứng. Với trẻ khuyết tật thân thể, máy tính có thể có phần mềm nhận dạng giọng nói khiến máy tính có thể đáp lại một số lệnh bằng giọng nói hoặc thiết bị hồi đáp lại hướng mắt nhìn hoặc thiết bị điều khiển bằng cằm.

● Máy tính vui nhộn và có nhiều thông tin chỉ dẫn. Trẻ tự kỷ, giống trẻ bình thường, thích dùng máy tính.  Các chương trình được coi là "trò chơi" được sử dụng làm công cụ dạy trình tự, nguyện nhân và hệ quả, và điều khiển môi trường.  Các chương trình phần mềm tốt kết hợp âm nhạc, màu, và các nhân vật yêu thích để kể chuyện, nhận biết hình dạng, hoặc toán và từ vựng. Sức hấp dẫn của máy tính với trẻ mạnh đến mức giáo viên có thể sử dụng các chương trình phần mềm giáo dục trong lớp để làm phần thưởng khi trẻ ngoan.

Lời bình của William:
Khó khăn lớn nhất của con chúng tôi là giao tiếp phù hợp.  Mặc dù nghe có vẻ vô lý, nhưng chúng tôi dùng trò chơi điện tử để khuyến khích giao tiếp.  Liam thích các trò chơi điện tử, và vì thế chúng tôi dùng nó làm phần thưởng cho việc trị liệu của con.  Khi con giao tiếp mắt, gọi người khác, hoặc chia sẻ đúng cách, con được chơi trò chơi điện tử một lúc.  Chúng tôi hy vọng trong tương lai, nó sẽ là mối quan tâm chung của con và bạn.  Hy vọng trò chơi điện tử sẽ cho con một lý do để tương tác với bạn.

Thần đồng 4 tuổi tại Bắc Ninh có khả năng phi thường

(Dân trí) - “Tôi xếp em bé này vào dạng những người có bộ óc máy tính” - ông Nguyễn Phúc Giác Hải - Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu và ứng dụng tiềm năng con người - đánh giá về khả năng đặc biệt của cậu bé Phạm Tuấn Minh.
 >>  Xôn xao về "thần đồng" 4 tuổi có khả năng tính toán phi thường

 Để tìm lời giải cho khả năng đặc biệt của bé Phạm Tuấn Minh ở Bắc Ninh, chúng tôi đã có cuộc trao đổi với nhà nghiên cứu Nguyễn Phúc Giác Hải - Phó Viện trưởng Viện nghiên cứu và ứng dụng tiềm năng con người.
Ông đánh giá như thế nào về trường hợp của bé Phạm Tuấn Minh?
Có thể thấy em bé này có rất nhiều khả năng đặc biệt mà nhiều người không có được như nhớ rất nhanh số điện thoại của một người mới gặp mà chỉ nghe lần đầu và có thể nhớ đến mấy trăm số. Tôi cũng biết nhiều trường hợp nhập tâm rất nhanh các dãy số nhưng em bé này còn rất nhỏ mà đã làm được điều này thì quả là rất giỏi.
Thứ hai, là em có thể học rất nhanh chữ cái khi mẹ đánh vần vài lần. Nhưng khả năng thứ 3 của em hết sức kỳ lạ, em có thể chuyển đổi ngày thứ của một tuần lễ. Rồi em có thể đổi năm dương lịch sang năm âm lịch, kỳ diệu hơn em có thể đổi ngày dương lịch sang ngày âm lịch. Tôi là người làm về lịch ở trong hội đồng thẩm định lịch của Bộ Khoa học và công nghệ môi trường, tôi là tác giả của lịch quốc tế cải tiến đã được công bố nhưng mà tôi rất khó để chuyển đổi trong đầu tôi một ngày thứ nào đó. Hỏi là thứ mấy thì tôi có thể tính được nhưng phải mất thời gian còn em bé này lại làm được điều này chỉ trong tích tắc thì quả là phi thường.
Tôi gọi em bé này là thần đồng và trong hàng vạn người, hàng triệu người mới có một em bé đặc biệt như thế.
Thưa ông, vậy cách tính lịch theo cách thông thường phải tuân theo các quy tắc nào?
Trước hết phải nói rằng lịch âm và lịch dương là hai lịch khác nhau. Dương lịch có quy luật tính theo 365 ngày với các con số lẻ, sau bốn năm nó có một ngày nhuận. Các ngày thứ của nó xếp như một trục can chi, cứ sau 60 chu kỳ lại quay lại như cũ. Cho nên nắm được quy tắc thì có thể chuyển đổi được nhưng để làm được điều này cũng phải mất thời gian chứ không thể tính nhẩm ngay được.
Việc chuyển đổi năm dương lịch sang âm lịch cũng có quy tắc can chi dựa theo quy tắc: Canh là 0, Tân là 1, Nhâm là 2, Quý là 3, Giáp là 4... cứ như thế cho đến hết. Thế nhưng bây giờ muốn là Canh gì? Thì đó là một quy tắc khác, phức tạp hơn, tôi không làm được việc đó nhanh nhưng em bé này 4 tuổi mà làm được điều đó thì “đầu óc máy tính” của em đó rất giỏi.
Cái đó cũng còn dễ dàng nhưng bây giờ chuyển từ ngày dương lịch sang ngày âm lịch thì khó hơn bởi quy luật dương lịch và âm lịch theo quy luật 19 năm nó đi hết một chu kỳ. Trong 19 năm đó lại có 7 năm nhuận, mà quy tắc lịch âm còn có tháng nhuận vào ngày nào, trung khí, tiết khí... Tôi là người trong ban làm lịch tôi không thể tính được mà phải lấy giấy bút còn đối với em bé 4 tuổi mà làm được điều này thì tôi khẳng định đó thật sự là phi thường.

 
Ông Nguyễn Phúc Giác Hải: "Tôi xếp em bé Tuấn Minh vào dạng người có bộ óc máy tính"

Chúng ta phải lý giải như thế nào về khả năng đặc biệt của em bé này, thưa ông?
Tôi xếp em bé này vào dạng những người có bộ óc máy tính. Những người này có khả năng tính toán, khai căn, tính nhẩm con số lớn và tư duy logic... rất nhanh. Trong đầu em bé này đã được lập trình sẵn chỉ cần phát hiện và nắm được quy tắc là em có thể chuyển đổi rất nhanh.
Thứ nữa là cấu tạo bộ não của em giúp em ghi nhớ rất nhanh, hai điều này kết hợp với nhau tạo thành khả năng đặc biệt như chúng ta đã biết.
Ở đây, bản thân em đã tò mò về lịch nên em xây dựng những quy tắc và tự lập trình cho mình một cách chính xác.
Tuy nhiên, chúng ta cũng cần có thời gian để theo dõi cũng như tiên lượng, lý giải về khả năng đặc biệt này của em. Cũng cần nói thêm đây vẫn là một lĩnh vực mới của khoa học và hiện vẫn chưa có một lời giải thỏa đáng về vấn đề này.
Trên thế giới và ở Việt Nam, ông đã từng gặp trường hợp nào tương tự như em bé Tuấn Minh này chưa?
Ở Việt Nam cách đây 5, 6 năm tôi có nghiên cứu một trường hợp đó là con của một đồng chí ở Mặt trận Tổ Quốc. Lúc khảo sát em bé đó mới 6 tuổi có thể chuyển đổi rất nhanh ngày, thứ trong tuần. Hỏi một ngày nào đó bất kỳ em chuyển ngay đó là thứ mấy nhưng em cũng chỉ tính được đến năm 2012 thôi. Tức là mới chỉ tính được ngày thứ. Sau khi tôi giới thiệu với em về nguyên tắc đổi năm dương lịch sang năm âm lịch thì em nghe một lần là em có thể nói được các Can như: Giáp Ất Bính Đinh của từng năm nhưng là năm Giáp gì thì lại phức tạp hơn và em này không tính ngay được.
Trên thế giới, cũng có nhiều trường hợp có bộ óc máy tính có thể tính ngày thứ trong tuần lễ hoặc khai căn, tính bình phương rất nhanh. Nhưng lịch âm thì lại là cái riêng biệt ở Á Đông và tôi chưa biết hoặc gặp ai có khả năng đặc biệt như em bé Tuấn Minh này.
Đối với những trường hợp đặc biệt như bé Tuấn Minh, theo ông cần có môi trường giáo dục như thế nào để em có thể phát triển đúng khả năng của mình?
Có nhiều loại thần đồng về nhiều lĩnh vực, trên thế giới họ có phương pháp giáo dục đặc biệt, để các em có thể phát huy khả năng. Chúng ta cần có quỹ riêng dành riêng cho việc đào tạo, nghiên cứu các em bé đặc biệt này. Bố mẹ em cần theo dõi, rèn cho em tính khiêm tốn, giáo dục đồng đều mọi mặt, cho em hòa nhập với bạn bè và đừng tạo sự khác biệt nào dành cho em để em có thể phát triển bình thường.

Riêng tôi, tôi rất muốn cùng với các nhà tâm lý, giáo dục học tìm ra những giải pháp giúp em phát triển khả năng của mình. Với khả năng tư duy logic và lập trình như em thì nên hướng cho em theo lĩnh vực toán học - một lĩnh vực đòi hỏi trừu tượng rất lớn và biết đâu đấy em sẽ trở thành một Gauss thứ hai.

Theo đánh giá của ông Nguyễn Văn Nam, chuyên viên tổ chức IQ thế giới tại Việt Nam, đối với những trẻ thông minh và có những khả năng thiên bẩm đặc biệt mà không được giáo dục hoặc định hướng đúng đắn sẽ dễ gây cho trẻ những phát triển lệch lạc về tâm lý, cũng như làm thui chột đi tư duy phát triển. "Tôi đã giảng dạy các chương trình IQ cho trẻ em từ 5 năm nay và tôi phát hiện ra rằng những đứa trẻ thông minh hơn các bạn khác thì lúc nào cũng tỏ ra rất nghịch ngợm và thậm chí giáo viên đôi khi bảo không được. Điều này có thể lý giải rằng, trí tuệ của bạn luôn đi cùng với sự tìm tòi khám phá. Tuy nhiên, những đứa trẻ như vậy mà không hướng đúng cách thì trẻ sẽ phát triển một cách lệch lạc, bất bình thường và thậm chí dẫn dễn căn bệnh tự kỷ tăng động. Vì thế cần hướng trẻ vào môi trường phù hợp để trẻ phát triển đúng cách chứ không để trẻ phát triển theo thiên bẩm có sẵn của mình. Thiên bẩm nhưng phải trong khuôn khổ.

Hiện nay tôi đang giảng dạy cho một em có bố mẹ hiện là giảng viên của ĐH Bách Khoa Hà Nội. Cậu bé này đang học cấp 2 của trường Nghĩa Tân và mẹ cháu hàng ngày phải đưa cháu theo học chương trình giáo dục IQ ở bên tôi vì ở nhà bạn thông minh quá. Vì thông minh quá nên bạn này rất nghịch. Khi đến lớp học, bạn này còn lấy giấy đốt ở góc lớp rồi bạn tìm hiểu vẽ các con số lên tường và hỏi những câu hỏi hắc búa. Tuy nhiên, những câu hỏi này không liên quan đến phần học trên lớp và quá tầm suy nghĩ của trẻ. Bố mẹ đã phải gửi đến trung tâm để rèn cho cháu khả năng tập trung. Tức là khi giáo viên nói một vấn đề nào đó, thì hướng suy nghĩ của cháu đến vấn đề đó, chứ không phải mình nói đến vấn đề A trẻ hướng đến vấn đề B. Điều này không tốt.
Đối với trường hợp của cháu Tuấn Minh, gia đình nên nhìn nhận và phát triển cháu đúng với tâm lý lứa ở mức độ nào là hợp lý và không được chiều con theo những chuẩn mực không đúng. Đặc biệt, gia đình cũng nên kết hợp với nhà trường, trung tâm tâm lý xem trẻ có phát triển ổn định không.
Phải thẳng thắn nhìn nhận, ở Việt Nam chưa nhìn nhận được vai trò khả năng thiên bẩm của những đứa trẻ được cho là thần đồng để tạo môi trường tốt nhất cho trẻ. Có thể người ta chỉ quan tâm trong một hai năm đầu sau đó không được sự quan tâm của xã hội và các cơ quan nhà nước, dẫn đến tài năng đó dần dần bị thui chột. Để phát triển được khả năng thần đồng thì ngay từ lứa tuổi nhỏ cũng phải có môi trường giáo dục để phát triển được điều này. Nếu như trong thời đại ngày nay thì Tuấn Minh có thể gọi là Trạng trình của thời công nghệ.
Hiện nay cháu vẫn đang phát triển theo dạng tự phát tức là tò mò và yêu thích điều gì đó thì cháu sẽ tự tìm hiểu. Gia đình nên ủng hộ, hướng cháu theo định hướng phát triển đúng đắn và cần có sự kết hợp với nhà trường, xã hội để có thể phát triển tốt nhất. Trẻ dù có giỏi đến đâu những nếu không được định hướng đúng đắn thì sau này khả năng cũng sẽ dần bị thui chột, tư duy theo lối mòn khác.

Những điều cần chú ý khi uống thuốc hạ cholesterol

Một số loại thuốc hạ cholesterol có gốc statin.

AFP

Cholesterol cao là một trong những yếu tố dẫn đến các bệnh về tim mạch rất phổ biến ở người lớn tuổi. Chính vì thế, phần đông những người cao tuổi trên thế giới, đặc biệt là ở các nước phát triển hiện nay đều phải nhờ đến thuốc hạ cholesterol  là thuốc có gốc statin để giúp duy trì mức cholesterol ổn định trong máu. Thuốc này đã cho thấy có những tác dụng tích cực với sức khỏe con người nhưng cũng còn nhiều điều về loại thuốc này mà người dùng chưa biết hết. Vậy những người đang hoặc sắp phải sử dụng các thuốc dạng statin cần phải chú ý điều gì? Mời quý vị tìm hiểu các thông tin liên quan trong tạp chí sức khỏe đời sống tuần này do Việt Hà phụ trách.

Sự phổ biến của thuốc Statins

Với nhiều người lớn tuổi, việc dùng thuốc hạ cholesterol hàng ngày như Lipitor, Zocor hay Crestor có thể nói đã trở thành thói quen từ lâu. Thường khi bác sĩ gia đình quyết định kê đơn thuốc hạ cholesterol cho một bệnh nhân thì cũng có nghĩa là mức cholesterol trong máu người bệnh đã cao quá mức cho phép và có nhiều nguy cơ gây bệnh tim mạch nếu không được điều chỉnh kịp thời. Các loại thuốc quen thuộc đó đều có gốc là Statins.
Bác sĩ Amit Garg, khoa dịch tễ học và thống kê sinh học thuộc trường đại học Western Ontario ở Canada nói về sự phổ biến của loại thuốc này như sau:

Nếu bạn uống các loại kháng sinh như clarithromycin hay arythromycin, các thuốc này sẽ ảnh hưởng tới quá trình trao đổi chất với statin.
-BS Amit Garg

“Statin là loại thuốc được kê đơn hàng đầu tại Canada, và đó là một thuốc rất hiệu quả trong việc ngăn ngừa tai biến mạch máu não và nhồi máu cơ tim.”
Statin từ lâu đã được chứng minh là một loại thuốc rất hiệu nghiệm trong việc giảm cholesterol trong máu. Thuốc chặn một chất mà cơ thể cần để sản xuất cholesterol. Thuốc cũng giúp cơ thể hấp thụ lại cholesterol đã bị dồn đọng trên các thành mạch máu, tránh gây tắc mạch máu não và nhồi máu cơ tim.
Tại Mỹ và châu Âu, các bác sĩ thường đưa ra một mức cholesterol chuẩn trong máu gọi là mức cholesterol cho phép. Dựa vào kết quả kiểm tra sức khỏe tổng quát hàng năm của bệnh nhân, bác sĩ có thể quyết định khuyên bệnh nhân nên dùng thuốc statin hay không. Tại Mỹ, mức cholesterol tốt là dưới 200 mg trên 1 deciliter máu. Khi cholesterol nằm ở mức từ 200 đến 239 mg có nghĩa là đã ở ranh giới của mức cholesterol cao. Khi cholesterol vượt quá 240 mg có nghĩa là cao và cần phải điều chỉnh kịp thời. Thường thì các bác sĩ khuyên người bệnh điều chỉnh chế độ ăn uống, thể dục thể thao. Nhưng trong nhiều trường hợp, khi các điều chỉnh về cách sống không làm giảm cholesterol như ý muốn, bác sĩ sẽ phải cân nhắc đến việc kê đơn thuốc.
Chỉ tính riêng tại Mỹ, hiện có hơn một nửa dân số Mỹ có vấn đề với cholesterol cao, trong khi việc ăn uống và tập thể dục nhiều khi không hạ được mức cholesterol như ý muốn với nhiều người, còn statin có thể giúp hạ cholesterol đáng kể một cách nhanh chóng. Điều này có nghĩa là nhu cầu sử dụng các loại thuốc hạ cholesterol là rất cao. Trung Tâm phòng chống và kiểm soát dịch bệnh của Mỹ ước tính riêng trong năm 2003 đã có khoảng 11 triệu người Mỹ đang dùng các loại thuốc statins có kê đơn, và có khoảng 25 triệu người khác nên sử dụng các loại thuốc này.

Những tác dụng phụ

Các y tá lấy mẫu máu để xét nghiệm lượng cholesterol, ảnh chụp ở Mexico trước đây. AFP PHOTO.

Theo nhiều nghiên cứu của các bác sĩ trên thế giới, bên cạnh những tác dụng không thể chối cãi của statins, thuốc này cũng có những tác dụng phụ mà người bệnh và bác sĩ cần phải chú ý.
Một nghiên cứu của các nhà khoa học Canada mới được công bố gần đây trên Tạo chí y học Annals of internal medicine, người bệnh khi sử dụng các thuốc statins kết hợp với một số thuốc kháng sinh nhất định có thể có 1 số tác dụng phụ. Bác sĩ Amit Garg, người dẫn đầu nghiên cứu cho biết:
“Nếu bạn uống các loại kháng sinh như clarithromycin hay arythromycin, các thuốc này sẽ ảnh hưởng tới quá trình trao đổi chất với statin, và mức tập trung của statin trong máu sẽ cao gấp 5 lần mức cho phép và có khi là 10 lần.”
Clarithromycin và Arythormycin là hai tên gốc thuốc của những loại kháng sinh được dùng khá phổ biến trong các điều trị viêm phổi và viêm đường hô hấp nói chung. Nói về tương tác của các loại thuốc này trong nghiên cứu mới, bác sĩ Amit Garg giải thích:
“Trong nghiên cứu về statin này, chúng tôi tìm hiểu hai nhóm người, một nhóm dùng thuốc kháng sinh có tương tác với statin và nhóm còn lại dùng kháng sinh không có tương tác với statin. Hai thuốc đầu là Clarithromycin và Erythromincin, còn nhóm thuốc kia là Azithromycin hay còn gọi là Zithromax là loại kháng sinh rất phổ biến. Chúng tôi so sánh hai nhóm người và chủ yếu là người lớn tuổi vì đó là số liệu mà chúng tôi có. Chúng tôi tìm hiểu hơn 60.000 người được kê hai nhóm kháng sinh đầu và theo dõi điều gì xảy ra trong 30 ngày sau đó và điều mà chúng tôi thấy  là số người phải nhập viện sau đó tăng. Các kháng sinh đó thường được dùng cho điều trị viêm đường hô hấp như viêm phổi chẳng hạn. Sau đó 30 ngày có nhiều khả năng người bệnh bị nhập viện vì các bệnh như viêm cơ vân (rhabdomyolysis) hoặc bị bệnh thận thậm chí tử vong trong 30 ngày.”
Nghiên cứu của các nhà khoa học Canada thực hiện trên 144000 bệnh nhân có độ tuổi từ 65 trở lên. Khoảng ¾ số người bệnh đang sử dụng một trong 3 loại thuốc phổ biến là Lipitor, Zocor hoặc Altoprve, Mevacor.
Theo kết quả của nghiên cứu, số người bị tác dụng phụ do kết hợp hai loại thuốc không nhiều. Bác sĩ Garg nói thậm chí ở nhiều người, ảnh hưởng phụ do hai loại thuốc cũng không quá lớn. Nhưng kết quả của nghiên cứu cũng cho thấy rõ ràng có sự tương tác giữa hai loại thuốc gây tác dụng phụ với người bệnh.
Hồi năm ngoái, có một nghiên cứu khác của các nhà khoa học Canada cũng cho thấy việc ăn một số loại cam bưởi nhất định khi uống thuốc statin cũng có thể dẫn đến tương tác gây tác dụng phụ nghiêm trọng do làm tăng liều thuốc hấp thụ vào cơ thể.
Ngay trước khi có các nghiên cứu này, nhiều tài liệu y học khác cũng cho thấy các loại thuốc statins có thể gây các tác dụng phụ, nhẹ là đau mỏi cơ, tiêu chảy hoặc táo bón, nặng hơn là làm tăng đường trong máu, và có khả năng dẫn đến tiểu đường type 2,  ngoài ra còn có các bệnh khác như viêm cơ vân, suy thận. Riêng với bệnh viêm cơ vân, các trường hợp liều thuốc statin trong máu tăng sẽ gây đau cơ, tiêu cơ, các mơ cơ xương bị hư hại, phá vỡ nhanh chóng. Sản phẩm phân hủy của các tế bào cơ bị hư hóng được phóng thích vào máu, gây hại thận và có thể dẫn đến suy thận.

Bác sĩ có kê đơn quá nhiều?

Mặc dù đã có nhiều các tài liệu y học nói về những tác dụng phụ của statin nhất là khi kết hợp với một số loại thuốc nhất định, nhưng trên thực tế việc kê đơn thuốc statins kết hợp với một số loại thuốc khác cho các bệnh nhân vẫn rất phổ biến, bất chấp những cảnh báo. Bác sĩ Amit Garg nói:

Nếu bạn dùng statin nhiều năm rồi, và nếu bạn được kê thuốc kháng sinh, thì nên bạn nên kiểm tra xem các thuốc kháng sinh đó có tương tác với statin hay không.
-BS Amit Garg

“Mặc dù các tương tác của các thuốc với nhau đã được miêu tả trong các sách nhưng trên thực tế các thuốc này vẫn được kê đơn đồng thời, và những cảnh báo thường bị lờ đi. Nếu chỉ nhìn vào số lượng ở Ontario, Canada thôi, đã tăng 70 ngàn lần trong vòng 10 năm qua. Và như vậy là rất phổ biến.”
Một số các nhà khoa học thậm chí còn cho rằng statins đang bị sử dụng quá mức vào những trường hợp không có mấy tác dụng. Các nhà khoa học thuộc một nhóm có tên gọi The Intertional Network of Cholesterol Skeptics (tạp dịch là mạng lưới quốc tế những người hoài nghi về cholesterol) còn lập luận rằng không có đủ bằng chứng cho thấy cholesterol tăng cao trong máu có thể gây các bệnh tim mạch.
Hồi năm 2004, hãng tin AP có bài viết về những tranh cãi xung quanh bản hướng dẫn của các nhà khoa học Mỹ về mức cholerstorl cho phép trong máu. Theo bài báo này, 8 trong số 9 nhà khoa học tham gia vào việc đưa ra bản hướng dẫn về mức cholesterol, nhận tiền từ các công ty sản xuất thuốc hạ cholesterol. Hai bác sĩ trong số này có cổ phần trong các công ty dược, hai người khác làm việc cho các công ty sau khi bản hướng dẫn được công bố, một người làm cho chính phủ và làm thêm cho 10 công ty dược khác, thậm chí còn tham gia vào ban giám đốc của các công ty.
Một số công ty còn lobby chính phủ Mỹ để cho phép các loại thuốc này được bán qua quầy thay vì kê đơn, ví dụ như Lipitor và Zocor.
Statin là loại thuốc mang lại số tiền khổng lồ cho các hãng sản xuất thuốc. Chỉ riêng trong năm 2003, doanh thu từ các loại thuốc Statins đã là 34 tỷ đô la, mang về khoảng ¼ nghìn tỷ đô la cho các công ty thuốc chỉ trong vòng 2 thập kỷ từ khi loại thuốc này ra đời.
Vậy những người bị cholesterol có nên tiếp tục dùng statins nếu đã được kê đơn thuốc này? Theo nhiều tài liệu y học, một khi người bệnh đã được dùng Statins thì có nhiều khả năng sẽ vẫn phải tiếp tục dùng thuốc này trong suốt cuộc đời, vì thường khi dừng thuốc thì cholesterol cũng tăng lên ngày lập tức. Tất nhiên cũng có những trường  hợp thật đặc biệt như thay đổi cách sống làm giảm cholesterol một mức đáng kể đến mức bác sĩ thấy không cần phải dùng thuốc.
Với những người đang dùng statins và được kê đơn kháng sinh, bác sĩ Amit Garg có lời khuyên:
“Nếu bạn đang dùng statin, chi có một số kháng sinh có tương tác với statin chứ không phải thuốc nào cũng tương tác. Nếu bạn dùng statin nhiều năm rồi, và nếu bạn được kê thuốc kháng sinh, thì nên bạn nên kiểm tra xem các thuốc kháng sinh đó có tương tác với statin hay không. Bạn nên nói chuyện với bác sĩ của mình để biết liệu có vấn đề gì không. Nếu có thì có thể ngừng statin một thời gian ngắn hoặc xin đổi kháng sinh khác.”
Hiện vẫn còn nhiều tranh luận xung quanh việc sử dụng statin như thế nào cho hợp lý. Nhìn chung, phần đông các bác sĩ vẫn thừa nhận statin đã giúp cứu sống nhiều người. Tuy nhiên, việc dùng statin hay không và dùng ở liệu lượng thế nào vẫn là vấn đề cần phải được bàn thảo rất kỹ giữa bệnh nhân và các bác sĩ trước khi đi đến quyết định cuối cùng.
For magazine only: tạp chí sức khỏe đời sống tuần này xin tạm dừng tại đây. Việt Hà cảm ơn quý vị đã quan tâm theo dõi. Xin quý vị chia sẻ các thông tin và câu hỏi về các vấn đề y tế, sức khỏe đến trang tạp chí sức khỏe đời sống tại email vietha@rfa.org hoặc www.facebook.com/vietharfa